De Manifestatie 2021
In juni en juli 2021 vond de Manifestatie Vrije Academie-Psychopolis plaats. Het unieke kunstonderwijs van TOEN – specifiek gericht op verbeelding en fantasie en toegankelijk voor iedereen – werd gekoppeld aan de actualiteit van kunst en kunstonderwijs van NU.
Het programma van de Manifestatie bestond uit drie exposities, de summerschool met workshops en rondleidingen, een symposium en een filmprogramma.
Curatoren en organisatoren van de Manifestatie 2021
Saskia Gras (onafhankelijk onderzoeker)
Wouter van der Kam (Pulchri Studio, lid tentoonstellingscommissie)
Michael Toorop (Pulchri Studio, vice-voorzitter tentoonstellingscommissie)
Paul de Mol (Haagse Kunstkring, tentoonstellingscommissie)
Will van Sebille (Haagse Kunstkring, oud-voorzitter)
Susan Dorrenboom (website)
Cees van Rutten (grafisch ontwerp)
Pim Piët (inrichting)
De Manifestatie 2021 kon mede tot stand komen door bijdragen van
Gemeente Den Haag | Kunstcentrum Stroom Den Haag | Prins Bernhard Fonds | Kunstmuseum Den Haag | Stichting ‘De Gijselaar-Hintzenfonds’ | Gravin van Bylandt Stichting | Stichting Zabawas | Mr. August Fentener van Vlissingen Fonds
De programma-onderdelen van de Manifestatie 2021 op een rij:
In de Haagse Kunstkring staan de jaren ’60, ’70 en ’80 aan de Vrije Academie centraal. Het was de tijd van demonstraties, studentenprotesten, ‘sit-ins’ en eindeloos experimenteren. Op de Vrije Academie – die directeur George Lampe herdoopte tot Psychopolis – ging je als student op zoek naar jezelf. Alles mocht, alles kon. Lesprogramma’s leken te ontbreken, maar toch was er een duidelijke visie en richting. Juist door geen enkel kader te schetsen kon de student zichzelf als kunstenaar ontdekken. En bestond er ruimte om met nieuwe media te werken, zoals fotografie, film en mode.
Meer informatieEen rondleiding door de expositie van de Manifestatie in de Haagse Kunstkring.
Een rondleiding door de expositie van de Manifestatie in de Haagse Kunstkring.
Kunstonderwijs: een beroepsgerichte vakopleiding of brede, maatschappelijk en filosofisch gerichte vorming?
Het symposium geeft het woord aan een viertal sprekers uit het werkveld. De bedoeling is om een beeld te schetsen van:
• het belang van een kunstonderwijsinstelling zoals de Vrije Academie voor de Nederlandse kunst;
• het verschil in kunstonderwijs, vergeleken met andere academies;
• (on)mogelijkheden van een brede, creatieve opleiding en het belang daarvan voor een goed functionerende samenleving;
• de praktijk van het kunstonderwijs, met name de worsteling tussen de subjectieve kunstopvatting en de noodzaak om ‘punten’ uit te delen.
‘Bij ons is ieder geheel vrij. Wij geven raad bij het werken, niet naar de natuur maar van binnen uit’. Met deze woorden opende Livinus van de Bundt in 1947 in Den Haag de Vrije Academie, een kunstopleiding die diametraal tegenover de Koninklijke Academie stond. Niet ‘slaperig’ een vooraf vastgesteld programma volgen, dat zeker niet! Want het ging om de ontwikkeling van het individu en diens vrije en authentieke geest. Niets meer en niets minder. Leerlingen kregen bij Livinus zelf de verantwoordelijkheid om te bepalen bij wie en wanneer zij lessen wilden volgen. Rapporten waren uit den boze, cijfers werden niet gegeven, en ook geen diploma’s.
Dit didactisch principe leidde tot een generatie eigenzinnige kunstenaars en had een blijvende invloed op de kunstopleidingen in Nederland. Het resultaat van deze vrijplaats met visie is te zien in Pulchri Studio.
Meer informatieEen rondleiding door de expositie van de Manifestatie in Pulchri.
Een rondleiding door de expositie van de Manifestatie in Pulchri.
Besloten rondleiding
Een rondleiding door de expositie van de Manifestatie in Pulchri.
Een rondleiding door de expositie van de Manifestatie in Pulchri.
Kunsthistorica Saskia Gras geeft een lezing over haar onderzoek naar de Vrije Academie – Psychopolis.
Aansluitend vindt er een discussie plaats aan de hand van de volgende vragen:
– Hoe belangrijk is het toetsen en beoordelen van kunst?
– Zijn rapportages en exameneisen onontbeerlijk?
Kunsthistorica Saskia Gras geeft een lezing over haar onderzoek naar de Vrije Academie-Psychopolis.
Aansluitend vindt er een discussie plaats aan de hand van de volgende vragen:
– Hoe belangrijk is het toetsen en beoordelen van kunst?
– Zijn rapportages en exameneisen onontbeerlijk?
Een rondleiding door de expositie van de Manifestatie in de Haagse Kunstkring.
Een rondleiding door de expositie van de Manifestatie in de Haagse Kunstkring.
Een rondleiding door de expositie van de Manifestatie in Pulchri.
Een tour langs de werken van de Vrije Academie-kunstenaars in de openbare ruimte in Den Haag.
Start: Pulchri Studio.
Besloten rondleiding
Een tour langs de werken van de Vrije Academie-kunstenaars in de openbare ruimte in Den Haag.
Start: Pulchri Studio.
De Vrije Academie – Psychopolis was vooral een open werkplaats voor ideeën. Een plaats waar alles kon: een vrijplaats. De academie liep bovendien voorop in het omarmen van nieuwe kunstdisciplines als geluid, dans, mode, theater en film. Bekende kunstenaars als Frans Zwartjes, Armand Perrenet, Jean Paul Vroom, Konrad Boehmer, Heinz Edelmann, Michel Waisvisz en Moniek Toebosch hebben hier zeker aan bijgedragen.
Die vrijplaats herleeft deze zomer in The Grey Space in de vorm van de Summerschool. Oud-docenten en -studenten verzorgen in samenwerking met kunstacademiestudenten een breed aanbod aan workshops en projecten voor jong en oud. De resultaten zijn te zien in de vorm van installaties, work in progress en performances.
Meer informatieComponist en filmmaker Hero Wouters was begeleider Sonologie op de Vrije Academie. Hij volgde begeleider Michel Waisvisz op na diens vertrek. Hero Wouters laat zijn instrumentarium van oude en nieuwe synthesizers horen en creëert daarmee een magistrale en magische wereld die zich aan de controle van vooropgezette denkpatronen ontworstelt. De fascinatie voor eigenzinnigheid en de transformatie van onvermijdelijke missers zijn een terugkerend thema in zijn werk.
Musisch kunstenaar Bianca Holst (muziek, poëzie en theater) studeerde film en filmgeluid aan de Vrije Academie en doorliep de Toneelschool in Amsterdam. Ze begeleidt haar Voice-art en poëzie op de Animoog-synthesizer voor iPad en op de Kotamo. Haar Eco Art Ambient beweegt organisch van theatraal naar meditatief. Ze vervoert je van innerlijk landschap naar onbekend terrein.
Hero Wouters en Bianca Holst hebben elkaar leren kennen op de Vrije Academie-Psychopolis en werken sindsdien nauw samen. Zie meer info op http://www.stichting.com of http://www.herowouters.nl en http://www.biancaholst.nl
Lichel van den Ende neemt in de maand juli zijn intrek in The Grey Space om daar te werken aan een Ode aan de Vrije Academie. Deze ode wil Lichel graag samen met zoveel mogelijk oud-deelnemers brengen. Voor de verschillende projecten vraagt hij het volgende:
- Stuur of breng een lapje stof van ca 25×25 met daarop ter grootte van een bierviltje je naam en jaartaldat je op de Academie zat.
- Stuur of breng je visitekaartje.
- Stuur een verhaal over de Vrije Academie (wat heb je er beleefd, wat heb je er ervaren, wat heb je er gedaan), maximaal één A4.
ALLES MAG!
Eén item opsturen of meerdere items. Echt alles mag. Lichel gebruikt de items voor het maken van wearable art. Op zaterdag 31 juli 2021 is er een performance waar onder meer de drieluik Ode aan de Vrije Academie getoond wordt.
Lichel zit in de The Grey Space van 10 t/m 31 juli 2021 van woensdag t/m zondag tussen 12.00 – 17.00 uur. Kom langs, eet een kersenbonbon en kijk …of doe mee! Je bent vanaf zaterdag 10 juli van harte welkom mee te werken aan de projecten.
Khaled, Going Back and Forth (Leos, 2019)
Een beeldverhaal over de homoseksueel Khaled die vanwege zijn geaardheid Tunesië moest verlaten en naar Frankrijk ging. Een persoonlijk verhaal tegen de politieke achtergrond van beide landen waarbij Khaled klem komt te zitten tussen de drang om weg te gaan en een gevoel van eindeloos wachten.
Een tour langs de werken van de Vrije Academie-kunstenaars in de openbare ruimte in Den Haag.
Start: Pulchri Studio.
Programma
- Hong Kong (Gerard Holthuis, 1999) – 10’
Landen op het oude vliegveld Kai Tak in Hongkong was niet alleen voor piloten een unieke ervaring, ook beeldend kunstenaar en filmer Gerard Holthuis heeft deze beelden als hypnotiserend ervaren. - Only 1 room left (Victoria Chaushyan, 2017) – 12’
Stel je je een hotel voor waar je een kamer uit je kindertijd kunt boeken… - The Muse (Ben van Lieshout) – 70’
Een introverte jonge man heeft overspannen ambities met betrekking tot een vlammend schrijverschap en dito liefdesleven maar wordt geconfronteerd met een ‘writers block’ en een kille vreemde wereld waarin het plaatsvervangend object van zijn liefde, Monica Vitti, weinig soelaas biedt.
Programma
- Abstractions, secrets 3 – Aruba by the sea (Ruud Monster, 2006) – 7′
- Abstractions, secrets 6 (Ruud Monster, 2006) – 4’
De Abstractions van Ruud Monster zijn minimalistisch waarbij voor- en achtergrond in elkaar overlopen en versmelten tot één beeld. - Murw (Paul de Mol, 1978) – 70’
Een man staat voor een raam naar buiten te staren. Buiten een bouwput. Dit contrast, een man die minutenlang niets doet, nergens deel aan heeft en de onduidelijke bedrijvigheid van onbekenden, is typerend voor Murw
Een rondleiding door de expositie van de Manifestatie in de Haagse Kunstkring.
De workshop begint met een concert The Art of Failure (15 min) door Bianca Holst & Hero Wouters. Aansluitend gaan we aan de slag met historische synthesizers en film; een ode aan leermeester Michel Waisvisz.
De workshop is bedoeld voor volwassenen en wie zich verder aangesproken voelt.
Begeleider: Hero Wouters.
Programma
- Abstractions, secrets 1 – Croatia after eating (Ruud Monster, 2006) – 5’
- Forest View (Bart Vegter, 1999) – 18’
In zijn zelfgeschreven computerprogramma’s werkt Bart Vegter met principes die verwant zijn aan natuurlijke processen. Processen die zichtbaar worden in de patronen in het zand bij laag water, of in de golven veroorzaakt door wind en stroming. De films van Bart gaan niet op een directe, illustratieve manier over dit soort natuurverschijnselen, maar ze worden zelf zo’n soort natuurverschijnsel. Op deze manier stijgen zijn films ver uit boven het technische. - Revolution ( Justin Bentvelsen, 2018) – 29’
CGI (Computer Generated Imaginary) laat de grens vervagen tussen de werkelijkheid en de beelden die door onze computer worden gegenereerd. Wat betekent dit voor onze perceptie van de werkelijkheid? - Easy Action Animated (Jacques Verbeek & Karin Wiertz, 1978) – 8’
Een kamer in de lucht,die een ruimtereis maakt. Zo zou je het werk van Jacques Verbeek en Karin Wiertz kunnen omschrijven. De afzonderlijke films zijn als uitstapjes in een ruimte waarvan het perspectief voortdurend verandert. De wanden van een kamer zijn beweeglijk en uitklapbaar om ons een blik op het landschap buiten te kunnen geven. - Space Modulation ( Bart Vegter, 1994) – 12’
Een tour langs de werken van de Vrije Academie-kunstenaars in de openbare ruimte in Den Haag.
Start: Pulchri Studio
Filminstallatie
Alex Avgud
Is het dragen van emmers steenkool voor mijn grootmoeder een op Sisyphus geïnspireerde allegorie en is de man die kolen schrobt in de douche, vergelijkbaar met een mijnwerker na zijn dienst, dan is het derde beeld in de installatie een verbeelding van mijn huidige situatie: mijn flat in Den Haag waarin ik de schimmel als giftige stof probeer te verwijderen waardoor er een balans ontstaat tussen mijn heden en verleden.
Programma
- Birds (Frans Zwartjes, 1968) – 6’
De camerabewegingen zijn als het fladderen van het speelgoedvogeltje waar een liggende vrouw mee speelt. - Coal Dust (Alex Avgud, 2018) – 10’
Ik heb steenkool gebruikt als symbool van mijn culturele identiteit waarvan ik voelde dat het verwaterde naarmate ik langer in het buitenland verbleef. - Sisyphus (Paul de Mol, 1970) – 15’
Er was geen scenario, er waren alleen maar twee mannen waarvan een met een camera en een vrouw aan het strand, die zich tot elkaar wenden op zoek naar een woord, een zin……en wetend dat daar geen scenario voor bestaat. - De kracht van de stilte (George Schouten, 2010) – 60’
Wat hebben een violist, een geluidskunstenaar, twee vrienden die tuinen ontwerpen en een zen monnik met elkaar gemeen? Bij allemaal speelt stilte een grote rol in hun dagelijks leven.
Paul de Mol (student en docent aan de Vrije Academie van 1967 tot 1980) een lezing over de avant-garde-film, geïllustreerd met verschillende korte experimentele films.
Een spannende workshop Scenarioschrijven en Filmen onder begeleiding van Martin Stoop, docent Interactief Ontwerpen aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg. In kleine groepjes schrijven we verhaallijnen met verschillende ontknopingen. Die worden in beeld gebracht, waarbij de kijker interactief kan bepalen voor welk eindscenario hij kiest.
Begeleider: Martin Stoop.
De workshop begint met het concert Eco Art Ambient (15 min) door Bianca Holst en Hero. Aansluitend wordt De eeuw klinkt nu vertoond, een film van Bianca Holst (concept en compositie) en Hero Wouters (beeld) gemaakt naar aanleiding van het 100-jarig bestaan van het Genootschap van Nederlandse Componisten. Ingeleid door Bianca Holst met als thema: Wie is die componist onder invloed van de ontwikkeling van de techniek?
De workshop is bedoeld voor volwassenen en wie zich verder aangesproken voelt.
Begeleider: Bianca Holst.
Programma
- Transformation by holding time (Paul de Nooijer, 1976) – 4’
De filmmaker legt zijn muze vast met filmcamera en op polaroid. Geleidelijk aan verdwijnt de vrouw uit beeld, langzaam ontwikkelen de foto’s zich en wordt de afbeelding zichtbaar. - De Zone (Ben van Lieshout, 1999) – 18’
De Zone is een strak gefotografeerde, beeldende film die een beklemmende en onthutsende kijk geeft op een typisch Nederlands fenomeen: de afwerkplek. De camera kijkt veelal door de voorruit van een rijdende auto en toont ons de locaties vanuit het gezichtspunt van de man. - Daar wil je niet zijn (Hero Wouters) – 10’
Woest en ledig. Plotseling klonk er uit de hemel een geluid als van een hevige windvlaag, zodat het … bij cineast, componist en musicus Hero Wouters…op een geanimeerde zoektocht uitliep naar de relatie tussen beeld en geluid. - Behoeftebeheer (Iris Lam, 2017) – 21’
‘Hoe ontdek je wat je seksuele behoeften zijn en hoe praat je erover met anderen?’ Het contrast tussen de serieuze interviews en de grappige tekeningen is vervreemdend en dwingt de kijker om op een meer lichte en humoristische manier hierover na te denken. - Romeo is bleeding (Lydia Schouten, 1982) – 11’
In Romeo is bleeding probeert Lydia Schouten de diepgewortelde man/vrouw-typering te doorbreken. Hiervoor kruist ze de degens met het andere geslacht, in verschillende performance scenes in felgekleurde decors. - Careless Reef! (Gerard Holthuis) – 12’
Careless Reef! weet met het bekende idioom van de natuurfilm te breken en laat ondanks de bekende ingrediënten een vreemde wereld zien die allerlei associaties oproept.
Filminstallatie
Chris Kore Almnesië
Met deze installatie wil Chris Kore een discussie op gang brengen over evoluerende algoritmen die kunnen worden getraind op onze online foto’s en geheugenlacunes kunnen opvullen door nepgeheugens te creëren die plausibel genoeg zijn om als echt te worden waargenomen.
Programma
- Spare Bedroom (Frans Zwartjes, 1970) – 8’
Spare bed-room toont een stel in een appartement waarin de vrouw het herhaalde en grillige geweld van de man moet ondergaan tot en met een bijzonder ongemakkelijke scene waarin hij een spin uit haar ondergoed haalt en uitwrijft op haar lichaam. Er is geen dialoog en een sound track, die het angstaanjagend maakt. - Keep on turning (Jacques Verbeek/Karin Wiertz, 1972) – 4’
Een SF benadering van een ordening, een constructie, die in beweging komt. - Documentaire Frans Zwartjes (Gerard Holthuis, 2017) – 10’
- Heal me (Hester Scheurwater) – 4’
A women is standing barefoot on a tile floor. In slow motion, the investigative camera circles around her. Her breasts are bared and liquid runs down her legs. Bit by bit, every part of her body is shown, except her face, which remains hidden behind her hair. The camera besets the women, who remains silent. - Seats two (Frans Zwartjes, 1970) – 6’
Twee vrouwen waaronder Moniek Toebosch zitten naast elkaar op een bank en bekijken een foto van een berglandschap. - Wie ik was voor ik was (Babeth van Loo) – 60’
Portret van (stem)kunstenares, zangeres en performer Moniek Toebosch.
Programma/Programme:
- A life vol. 1 (Reinier en Tomoko)
- To stay alive (Reinier van Brummelen en Arno Hagers)
Een performance waar onder meer de drieluik Ode aan de Vrije Academie van Lichel van den Ende getoond wordt.
Lichel van den Ende heeft van 10 t/m 31 juli 2021 zijn intrek genomen in The Grey Space van woensdag t/m zondag tussen 12.00 – 17.00 uur. Kom langs, eet een kersenbonbon en kijk … of doe mee! Met een spetterende performance sluit hij vandaag zijn pop-up atelier af.
Ruben La Cruz geeft je de mogelijkheid afstand te doen van een woord. Op 31 juli worden deze woorden ceremonieel ten grave gedragen.
Hero Wouters en Bianca Holst doen een performance.
Een spannende workshop Scenarioschrijven en Filmen onder begeleiding van Martin Stoop, docent Interactief Ontwerpen aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg. In kleine groepjes schrijven we verhaallijnen met verschillende ontknopingen. Die worden in beeld gebracht, waarbij de kijker interactief kan bepalen voor welk eindscenario hij kiest.
Begeleider: Martin Stoop.
De workshop begint met het concert Psychopolis (15 min) door Bianca Holst & Hero Wouters. Aansluitend maken we samen muziek op je telefoon of tablet.
Deze workshop is bedoeld voor volwassenen en wie zich verder aangesproken voelt.
Begeleider: Bianca Holst.
Programma
- Reversals (Jacques Verbeek/Karin Wiertz, 1972) – 4’
- Camer 1 (Jean-Baptiste Castel, 2018) – 10’
De hoofdpersoon, een software camera verkent een gemeubileerd en gerenderd appartement waarbij showreel video en bioscoopfilm lijken samen te vallen. - Living (Frans Zwartjes, 1971) – 17’
Frans Zwartjes filmt zichzelf vanuit de hand, terwijl hij samen met zijn vrouw rusteloos door hun huis dwaalt. - Teeth of Time (Hero Wouters, 2016) – 15’
Een film waarin de tand van destijds nauwelijks slijtage vertoont. - Oot Oak Aas (Paul de Mol, 1969) – 6’
Een man op een fiets in de sneeuw, hij lijkt wel niet vooruit te komen en wordt teruggedraaid. - Keep on turning (Jacques Verbeek/Karin Wiertz, 1972) – 4’>Een SF-benadering van een ordening, een constructie die in beweging komt.