– door Angèle Bakkum –
‘Let goed op en kijk hoe ik het doe… Je hebt namelijk geen tijd meer om het jezelf te leren’.
Aan het woord was Rudi Rooijackers, beeldhouwer bij de Vrije Academie, toen nog in de De Gheijnstraat in Den Haag. De Vrije, met de onnavolgbare losse sfeer die we daar allemaal inademden. De studenten, die het patroon van een grote, bonte lappendeken uit allerlei richtingen vormden. De sfeer van het oude Parijs voor mijn part, de kantine die een bohemièn-achtige aanblik gaf …. links de grote bar, waar je op een hoge kruk je drankje of koffie dronk.
Opnieuw beginnen op de De Gheijnstraat
Ik stond vlak voor mijn eindexamen op de Koninklijke Academie en had geworsteld met het vak figurale compositie en hoe dat in te vullen. Ik was door de eindexamencoördinator onder een soort curatele gesteld en ver weg van de groep geplaatst, omdat ik hem met een te authentieke stem had verteld wat mij in hem tegen stond. Hij had een keihard werkende groep studenten publiekelijk vernederd en slecht behandeld en ik had daar niet tegen gekund.
Vlak voor je eindexamen helemaal opnieuw te moeten beginnen was geen sinecure en omdat ik schetsen maakte als die van een beeldhouwer, was mij aangeraden de figurale composities in reliëf uit te voeren. Ik wist bij god niet hoe daar de aanpak van was of welke materialen je daarvoor moest gebruiken. Als een vermoeide en gestresste vogel vluchtte ik terug naar de Vrije Academie om hulp bij Rudi Rooijackers te halen, iemand die ik helemaal niet kende.
Kippengaas en stuiterknikkers
Voor me stond een tengere blonde man, zoals ik me die herinner, in de aanslag met lappen, kippengaas en een bak grote stuiterknikkers. Hij keek me doordringend aan en zei: ‘Kijk goed hoe ik het doe en ga dan zelf verder. Hoeveel werkstukken heb je nodig?’
‘Een stuk of acht, negen’.
Een korte knik met het hoofd. ‘Daar heb je absoluut de tijd dan nog voor, doe niet zo zenuwachtig, weg met die stress!‘
Ik moet uit mijn geheugen putten, om de dialoog tussen hem en mij enigszins te achterhalen. Maar het waren merendeels toch visuele lessen. De dragers, het aanmaken van gips in enorme plastic troggen, het staat me nog levendig voor ogen.
‘Wat wil je?’
Figuren moesten het worden voor een figurale compositie. Het suggereren van menselijke vormen, als het ware nèt boven het oppervlak van de dragers opdoemend, met als het lichte skelet van kippengaas daaronder … het drenken van katoenen doeken en repen in nat gips en het zoekend draperen, vormen van de ledematen, oogballen van grote knikkers met kalk overgoten in hun holtes laten zinken, oogleden erover heen creërend … één oog overdekt met gips, het andere open gepoetst, zodat de figuur de indruk wekte wakker te worden met het glinsterende blauw van een knikker.
Alchemist Rooijackers
De alchemist Rooijackers lette op de volledige set, op hoe ik mij verhield tot het hele proces, de vormen, de transmutatie van de materialen … op een atelier waar het gips op stoof en zich in de ruimte verspreidde …
Het gegeven dat er geen tijd te verliezen was, bracht vaart in de reliëfs. Rooijackers leerde mij in die dagen mijn stress om te zetten in overleven en werk te voltooien door middel van een methode die ik nooit gedacht had te vinden. Een leerling van de Prinsessegracht die les kreeg en voorbereidend examen deed op de Vrije Academie in de De Gheijnstraat. Later prijkte het reliëf in de grote hal van de Koninklijke aan de Prinsessegracht, drie maal drie dragers tot één geheel gemaakt. Met lof en met dedain ontvangen, later verkocht aan het Haagsch Maatschappelijk Werk. Nog altijd denk ik met liefde terug aan de prachtige broedplaats van kunst in de De Gheijnstraat, waar alles zo bohémienachtig was, zo vrolijk en relaxed … aan de oude speelplaats buiten, waar een bont gezelschap in de zomerzon haar glas hief … De zo heel bijzondere formule waarmee de Vrije Academie aan de De Gheijnstraat in Den Haag werkte, ben ik nadien nergens meer zo tegen gekomen. Ze was onnavolgbaar en onvergetelijk. Nog altijd ben ik Rooijackers erkentelijk voor zijn hulp aan een drenkeling.
Leiden, 21-11-2019
Getoond detail is een van de negen dragers. (Angèle Bakkum)